Coach là gì?
Coach (tạm dịch là Khai Vấn hoặc Huấn luyện kèm cặp) đang là một xu thế hiện đại tại Việt Nam và trên toàn thế giới. Coach là dạng thức học tập thường được diễn ra như một cuộc hội thoại, mà tại đó là sự hợp tác giữa Coach (chuyên gia huấn luyện) và Client (khách hàng). Coaching cũng là quá trình hợp tác giữa coach và khách hàng một cách sáng tạo và thúc đẩy suy nghĩ, tạo động lực giúp khách hàng tối đa hóa những tiềm năng cá nhân và làm việc hiệu quả, chuyên nghiệp hơn.
Những dấu hiệu của đặc trưng của coach:
- Coach khác với Tư vấn (Conslting), Đào tạo (Training), Cố vấn (Counseling).
- Coach giải quyết vấn đề hiện tại và hướng đến tương lai. (coach không hướng về quá khứ)
- Coach là chuyên gia về quy trình, còn khách hàng là chuyên gia về nội dung
- Huấn luyện khách hàng chứ không phải giải quyết vấn đề giúp khách hàng
- Huấn luyện con người khách hàng chứ không phải tình huống
- Sử dụng đa dạng những câu hỏi.
- Kết quả khách hàng đạt được đến đâu, tỷ lệ thuận với niềm tin thành công của coach đến đó.
Làm sao trở thành người coach giỏi?
- Đầu tiên, chắc chắn xuất phát từ sự mong muốn của người thực hành coaching sẽ trở thành một coach chuyên nghiệp, tài năng và mang lại nhiều giá trị cho khách hàng. Sự mong muốn sẽ tạo nên động lực rất lớn cho người thực hành. Động lực khơi nguồn cho sự học hỏi liên tục. Động lực khơi nguồn cho sự năng động tìm kiếm những cơ hội coach cho khách hàng. Động lực tìm kiếm tài liệu và chia sẻ tài liệu, kinh nghiệm với người chung sở thích. Có sự mong muốn lớn lao sẽ có sự kết nối, có "duyên" với những người chung mục tiêu đó. Mong muốn lớn lao sẽ giúp coach tìm được những người thầy tài giỏi giúp sức.
- Tiếp theo, trở thành một coach giỏi đó là cái "tâm" với nghề. Đó có thể gọi là đạo đức nghề nghiệp. Cái tâm với nghề còn đòi hỏi bạn phải nỗ lực không ngừng vì sự thành công của khách hàng. Thước đo lớn nhất, đó chính là khách hàng. Trước hết, người coach giỏi giúp khách hàng tìm được giải pháp cho vấn đề tức thì, ngắn hạn tại thời điểm đó. Về lâu dài, người coach giúp khách hàng tự khám phá ra chính bản thân họ, tự thấu hiểu con người họ, tìm được điểm mạnh, giá trị tích cực trong con người khách hàng. Ca coach thành công giúp khách hàng hành động tích cực, có cam kết và đạt kết quả sau đó.
- Kỹ năng cơ bản của coach giỏi là sự lắng nghe và thấu hiểu khách hàng. Người biết lắng nghe không chỉ im lặng, gật gù "Uhum, Ừ, à" trong miệng mà lắng nghe tốt phải có sự hồi đáp. Quá trình lắng nghe và đặt câu hỏi thông minh, tiếp tục phát triển câu chuyện với khách hàng. Coach tài năng có sự lắng nghe quan sát những ý chính trong nội dung, không bị chìm đắm vào tình huống câu chuyện. Ngoài ra, họ còn quan sát được ngôn ngữ cơ thể của khách hàng, những cử chỉ hành vi, ánh mắt, nét mặt, giọng nói, tốc độ nói... đều hàm chứa thông tin cần khai thác giúp khách hàng sáng tỏ tư duy của họ. Lắng nghe cấp độ cao, coach cần có tâm trong sáng. Coach không mang định kiến cá nhân vào câu chuyện của khách hàng. Hợp tác với khách hàng nhưng không dẫn dắt định hướng tư duy theo chủ quan của coach. Lắng nghe như thể tạo ra tấm gương cho khách hàng soi tỏ, tự làm rõ.
- Thực hành đúng quy trình coach của ICF là bước đi đầu tiên trở thành coach tài giỏi. Tiếp theo là sự ứng dụng linh hoạt, làm chủ được quy trình. Mỗi tình huống, mỗi khách hàng là một sự riêng biệt. Coach cần tôn trọng sự riêng biệt đó. Nhận thức rõ sự khác biệt trong mỗi ca coach để ứng dụng thành thạo, nhuần nhuyễn quy trình.
- Điều quan trọng đặc biệt là làm chủ kỹ năng đặt câu hỏi. Ca coach giống như một bài dance, mà khách hàng và coach là hai người "đối tác" cùng dance với nhau. Câu hỏi là sự kết nối câu chuyện giữa coach và khách hàng. Những câu hỏi thông minh, khai thác chiều sâu con người khách hàng sẽ mang lại giá trị khám phá rất lớn. Hai loại câu hỏi có sức mạnh lớn là Why và How. Để đặt ra những câu hỏi thông minh, coach có sự tập trung cao, sự hiện diện cao, nắm chắc quy trình coach, khả năng trực giác tốt, thường xuyên khen ngợi khách hàng, kiên trì động viên...
Mục tiêu nghề nghiệp coaching của tôi
Hơn 10 năm qua, tôi liên tục miệt mài với công tác xây dựng đội ngũ (team building). Đó là niềm đam mê và cũng là sứ mệnh cá nhân tôi. Tôi luôn tìm những phương pháp khác nhau để giúp đội ngũ khách hàng trở nên bền chặt, chuyên nghiệp và đạt năng suất cao. Từ khi tôi được biết và học thành thạo kỹ năng quy trình coaching của ICF, tôi thêm tin cậy vào nghề nghiệp của tôi. Với những gì học được từ coach ICF, tôi áp dụng vào công việc xây dựng đội ngũ của mình. Mở ra một kỳ vọng về một sản phẩm dịch vụ huấn luyện đội ngũ lãnh đạo/quản lý công ty. Tác động thay đổi, tự chuyển hoá của đội ngũ lãnh đạo công ty sẽ tạo ra biến chuyển rất lớn đến toàn thể doanh nghiệp ấy. Nếu đội ngũ lãnh đạo được nhận dịch vụ coach chuyên nghiệp, thì họ tự nhận thức được bản thân (team), tự tìm ra điểm mạnh, tự tìm được giải pháp, có cam kết hành động quyết liệt và bền vững thì chuyên gia coach đã giúp ích rất lớn cho toàn bộ doanh nghiệp khách hàng.
Để trở thành chuyên gia thành thạo và hơn nữa là chuyên gia tài năng xuất sắc về coaching cho đội ngũ quản lý, đó là một thách thức lớn đối với cá nhân tôi. Do đó, tôi luôn nỗ lực không ngừng để học tập, thực hành, đúc rút kinh nghiệm thực tiễn. Tôi tin vào giá trị coaching mang lại. Tôi tin vào sự thành công của con đường đã lựa chọn.
Chân thành cảm ơn đội ngũ giảng viên, thầy Ben Koh (Coach Masters Academy Global), thầy Trương Tịnh Hà (Mind Coach Vietnam), chị Vân dịch giả tài năng và toàn thể lớp Hanoi 68 đã truyền đạt, chia sẻ tình yêu, niềm đam mê coach và kiến thức kỹ năng coach cho tôi!
Nguyễn Bá Tùng!
(trích bài tập tốt nghiệp lớp Coach Hanoi 68th
- Học viện coach chuyên nghiệp Singapore )
